.
“İki birden hayırlıdır, üç ikiden, dört ise üçten hayırlıdır. Artık siz cemâat üzere olunuz. Çünkü Allâhü Teâlâ ümmetimi ancak hidâyet üzre toplamıştır.”
(İmâm Ahmed İbn-i Hanbel, Câmiu’s-Sağîr)
İzâh: Bu hadîs-i şerîf, ümmeti merhûmenin birbirine merbût, muntazam bir cemâat hâlinde yaşamasını tavsiye buyurmaktadır. Çünkü kuvvet, Hakk’a isâbet, düşmana karşı mukâvemet ancak böyle toplu bir hâlde yaşamakla kabîl olur. Azimi ümmetin hangi bir husûsta, hangi bir mes’elede usûlen ittikaf ve ictimâ’ etmeleri “icmâ’-i ümmet” nâmını alarak bütün millet-i İslâmiye için kabûlü iktizâ eder. Zîrâ bu zevâtın şer-i usûl dâiresinde ittifak etmeleri bir hidâyet eseridir. Müslümanların ma’bedlerinde toplanarak namazlarını cemâat hâlinde kılmaları da haklarında mahz-ı hayr olduğundan bu hadîs-i şerîfin ona da delâleti vardır.
Kezâlik: Birer ferd-i hükmî makâmında bulunan İslâm devletlerinin imkân dâiresinde birbirine merbût olmaları, birbirini te’yîde çalışmaları, fikren ve siyâsete mütesânid bulunmaları da, haklarında mahz-ı hayr olacağından bu husûsta, bu mübârek hadîs-i Nebevînden münfehim olmaktadır.
Artık Müslümanlar beyhûde yere tefrikalardan, ihtilâflardan kaçınmalıdırlar. Aralarındaki dîn kardeşliğini, maddî ve mânevî menfaat iştirâkini düşünerek birbirini te’yîde, takviyeye çalışmalıdırlar. Muvaffâkiyet Allâhü Teâlâ’dandır.
[500 HADİSİ ŞERİF, ÖMER NASÛHİ BİLMEN, 46. Hadîs-i Şerîf, Sh;32,33]